Darwin en de kredietcrisis ; waar religie en evolutie elkaar ontmoeten.

Inzicht in grotere tendensen in de menselijke evolutie biedt ons een verassend perspectief op de hedendaagse crisis.

Darwin's wereldbeeld in historisch perspectief.
Met Darwin's inzicht, dat "survival of the fittest" de voornaamste evolutie drijfveer is, leek de wetenschap een definitieve "fittest"(meest geschikte) zienswijze gevonden te hebben, die aan de basis kwam te liggen van een bijna ongelooflijke welvaartontwikkeling in de westerse wereld van de laatste 2 eeuwen.

Sinds het begin van de industriele revolutie (een nieuwe toepassing van het principe van het wiel ,maar nu in de stoommachine) heeft deze drijfveer de dominante en economisch succesvolle wereldcultuur geproduceerd die de mensheid tot nu kende. Dit, van oorsprong Angelsaksische wereldbeeld, is het leidende principe van onze jongste geschiedenis geworden.

In de menselijke geschiedenis betekent de hegemonie van Darwins OVERLEVINGS-streven de basis van het materialisme als de ultieme vervulling van de op het westen geinspireerde culturen. Alhoewel Darwin zelf zeker de beperking van deze zienswijze voelde en in zijn persoonlijke ervaring aan God en religie refereerde, werd het westerse overlevings-streven als het enige te bewijzen en daardoor als enige manifestatie van de werkelijkheid gezien.

Het duale karakter van het leven
Er werd voorbij gegaan aan de fundamentele waarheid, dat aan leven een duale drijfveer ten grondslag ligt, namelijk: 1) het automatische, door onze biologie ingegeven "overlevings-streven"
2) het streven van het bewustzijn zelf, om zich via de weg van toenemende complexiteit en informatie, uiteindelijk zelfbewust te zijn: 'het bewustzijn over leven".
Dit tweede streven, kenmerkt zich door gradaties van bewustzijn, die mogelijk in tegenstelling zijn met het eerste streven. Dit eerste streven is een automatisch mechanisme, onafhankelijk van de ontwikkeling van ons bewustzijn.

Het spoor van evolutie
Wie het spoor van evolutie volgt zal het duidelijk zijn: de evolutie heeft een toenemende complexiteit en hoeveelheid informatie tot gevolg. Naarmate de evolutie meer geinformeerd raakt, verlopen de veranderingen in diezelfde evolutie sneller.

Als we de tijdstabellen van de evolutie bestuderen zien we dat "het bewustzijn over leven" een ontwikkeling van relatief recente datum is. Deze begon waarschijnlijk plusminus 1200 miljoen jaar geleden. In bijvoorbeeld een organisme als de amoebe, waar niet alle beschikbare energie meer nodig was om slechts te overleven, kwam een surplus van energie vrij, die deze ontwikkeling in gang zette.

Het verschijnsel mens en het ontstaan van religie
Sinds de manifestatie van het verschijnsel mens in de evolutie, die bij uitstek "het bewustzijn over leven" als motiverende essentie in zich draagt, is het de schepping zelf die tot bewustzijn komt. Of zoals Kant het zo treffend uitdrukte: "Als de mens wetten in het universum begint te zien, dan krijgt het universum wetten." Vooraanstaande wetenschappers in het veld van de kwantumfysica voegen daar aan toe: "Als de mens tot bewustzijn komt bestaat de schepping."

Tegen deze achtergrond is religie te beschouwen als de uitdrukking van het bewustzijn over leven van de mens in zijn zoektocht naar zichzelf en de redenen van zijn bestaan. De mens is tot noch toe het enige schepsel dat in potentie in staat is tot deze 'zelfrealisatie'. Dit is het doorzien van de levende en zichzelf openbarende schepping in het partnerschap Creatie , God, en mens. De boodschappers over deze menselijke ontwikkeling zijn talrijk, divers, en van vele tijden geweest. Deze komen tot uitdrukking in de vele religieuze stromingen van deze wereld.

Het tijdperk van de industriele revolutie De industriele revolutie was de voorbode dat elk mens de tijd en de mogelijkheid zou krijgen voor zijn persoonlijke spirituele zoektocht. De mens begon aan de exploratie van het on-ontgonnen continent, het "hogere zelf", de innerlijke mens die een rechtstreekse verbinding heeft met het "bewustzijn over leven". Het is evident dat dit het gebied is, waar het individu en de mensheid als een collectief, haar volgende stap in de evolutie kan maken. Eenvoudig vertaald: de eerste voorwaarde voor de beoogde evolutie is te overleven. Maar als aan die voorwaarde is voldaan wordt de cruciale vraag: "Met wat en met welke kwaliteit en intentie wordt de menselijke ontwikkeling voortgezet?"

De menselijke propositie als bewustzijns instrument
De menselijke potentie tot zelfbewustzijn en zelfkennis (weten wat wij ten diepste zijn) is de propositie van het zoeken naar een hoger zelf. Dit is de drijfveer voor alle grote namen in religies en culturen en de daaruit voortvloeiende zoektocht naar een moreel waardige mens.

De boodschap is enkelvoudig en duidelijk: er is meer dan alleen ons sublieme, maar sterfelijke lichaam. Gedurende ons leven komen we onvermijdelijk in aanraking met de mogelijkheid tot verdere groei naar het hogere zelf. In onze prille jeugd ervaren wij dat soms automatisch en in ons latere leven komt dit ter beschikking als we er na streefden en op willekeurige momenten. Het contact met dit hogere zelf is een staat die op geen enkele wijze te vergelijken is met de bevredigingen van het lagere zelf. Alhoewel beiden, omdat we duaal zijn, essentieel zijn voor gezondheid, voorspoed en geluk.

Het is hier, op dit moment in de tijd, dat het spoor van evolutie zichzelf steeds nadrukkelijker manifesteert, als een steeds toenemende perceptie over het ""bewustzijn over leven" in de mens.

Nieuw en oud
De over-extensie van Darwin's overlevingsstreven in de jongste geschiedenis is de werkelijke oorzaak van de hedendaagse crisis op sociaal, economisch en moreel terrein. Het nieuwe "bewustzijn over leven" doet al wel opgang in de organische processen op de planeet en wel bijzonder in de mens. De mens is mede creator, dankzij zijn/haar potentieel aanwezige combinatie van kwaliteiten en vaardigheden, die voor creatie en bewustzijn onontbeerlijk zijn t.w. "creatieve intelligentie", intentie, perceptie, "intuitief weten", getuigen, analyseren, evalueren, waarderen en projecteren.

Tegenover de vernieuwings processen staat het krachtige krampachtige vasthouden aan oude mentale orden, beelden en gedragingen, die voortkomen uit het overlevingsstreven. Het is dit vasthouden aan het oude en niet goed weten hoe het nieuwe te hanteren dat de mens moreel ziek en ongelukkig maakt en de jeugd frustreert op een manier de ze zelf niet begrijpt.

De kredietcrisis
De bankiers en hun grijpgrage vrienden die wij nu tot symbool van de "fouten" hebben gemaakt, hebben een onnatuurlijke extensie gegeven aan het ""overlevingsstreven". Deze extensie vertaalt zich in het winst en verlies principe als de enige zaligmakende zin van het mens-zijn. Echter uit het eerste platform van "overlevingstreven", zou het tweede platform van "bewustzijn over leven" moeten fermenteren.

Een vergelijkbare ontwikkeling heeft zich voorgedaan in de evolutie van het heelal. Eerst was er de condensatie van energie naar materie, in de vorm van planeten, sterren en manen. Daarmee werd de basis gelegd voor de tweede ontwikkeling, het verschijnen van het flora, fauna en mensen in de schepping.

Het is op dit cruciale tijdstip in de evolutie dat deze twee niveaus van streven zich manifesteren. Enerzijds in diegenen die hun intelligentie en kunnen hebben geofferd aan het materialistische kalf van grove zelfverrijking (zoals in het absurdisme om een glas wijn van 22.000 euro te gaan drinken). Anderzijds in het groeiend collectieve bewustzijn dat het zo niet langer kan. Velen zijn vandaag de dag naarstig en soms nogal gedesorienteerd op zoek naar richting, aanwijzing en doel. Dit komt bijvoorbeeld tot uitdrukking in de grote belangstelling voor alles dat naar religie en spiritualiteit neigt.

De banken Interessant is dat aan de ene kant, de banken die bij uitstek drager zijn van de Darwinistische opvatting van de wereld, in het begin van de crisis weggevaagd zijn, terwijl de gematigden, die ecologie, welzijn en gemeenschapzin als waarden hebben nog wel redelijk stand wisten te houden. Banken, die opgericht zijn vanuit een principiele beslissing om vanuit fundamentele menselijke waarden te handelen, zoals b.v. de Triodos bank, zullen dit jaar met meer dan 50 % gaan groeien. Ze geven namelijk respons aan de 2e fundamentele drijfveer van de evolutie: "bewustzijn over leven".

Armageddon
Het aangekondigde Armageddon van de christelijke traditie, het einde der tijden dat in vele heilige boeken wordt voorspeld, of het aflopen van de Maya kalender, zijn niets anders dan vertalingen dat de evolutie op het punt staat een nieuw tijdsgewricht in te gaan. Dit zal zich kenmerken door een nieuwe set van spelregels, die niet alleen bepaald worden door criteria van menselijk leven hier op aarde met een mechanisme van buitenaf, maar die mede bepaald gaan worden door het zich ontwikkellende bewustzijn in de mens zelf.

Een tijd van keuze
We staan voor een fundamentele keuze waarbij het teruggrijpen op het oude overigens geen werkelijke optie is. De komende tijd is cruciaal hoe de mens omgaat met zichzelf, met de aarde en de ecologie waarin hij zich bevindt. Keuzes die gemaakt worden bepalen of de evolutie 1) voortgaat, 2) zich zal moeten herhalen of, 3) zichzelf zal vernietigen. Daarmee is de mens, dankzij zijn/haar ontwikkelde bewustzijn eigenlijk co-creator in het proces van evolutie geworden. Hiermee dragen wij een niet langer te ontkennen verantwoordelijkheid voor zijn eigen voortbestaan. Als drager van de "creatie intelligentie intentie" ligt er voor de mens een echte keuze om wel of niet verder te participeren in dit God / creatie / mens theater van manifestatie.

De komende tijd zal alle aandacht moeten uitgaan naar het loslaten van de oude orientatie en het bewust leren hanteren van de nieuwe, op zelfkennis en bewustzijn gebaseerde manier van omgaan; met onszelf , met anderen, met de wereld en met een nieuw begrip van God.

Hedman Schuler,

Vaassen, 16 november 2009